Χρησιμοποιείται ακόμη και ως μέτρο σύγκρισης της εποχής του έτους, με οδυνηρά σύντομες ημέρες το χειμώνα, μεγαλύτερες το καλοκαίρι. Και όμως, το φεγγάρι, ο παράξενος, ουράνιος μικρός ξάδελφος του ήλιου, είναι αυτό που εμφανίζεται στα ρολόγια. Ένα γεγονός που αξίζει να διερευνηθεί. Οπότε ας εμβαθύνουμε στην ιστορία της επιπλοκής της σεληνιακής φάσης και στη σημασία της για την ωρολογοποιία.
Το φεγγάρι χρησιμοποιείται ως ημερολογιακός δείκτης εδώ και 35.000 χρόνια.
Όχι, το σημείο δεν είναι σε λάθος θέση, μιλάμε για ΤΡΙΑΝΤΑ ΠΕΝΤΕ χιλιετίες εδώ. Αναφέρεται σε ζωγραφιές σπηλαίων. Είναι κάτι που κάθε πολιτισμός στη Γη έχει χρησιμοποιήσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Και υπάρχουν σοβαροί λόγοι για αυτό.
Σε αντίθεση με τον ήλιο, ο οποίος μετατοπίζεται τόσο ελαφρώς μέρα με τη μέρα, το φεγγάρι αλλάζει πολύ πιο δραματικά. Υπάρχει μια ορατή διαφορά από τη μια νύχτα στην άλλη, καθώς κινείται κατά τη διάρκεια του μηνιαίου κύκλου του. Αυτό το γεγονός το καθιστά πολύ πιο ξεκάθαρο και πιο εύκολο να χρησιμοποιηθεί ως χρονομέτρηση.
Στην ορολογία της ωρολογοποιίας θα λέγαμε ότι εμφανίζεται με πολύ υψηλότερη συχνότητα από τον ήλιο. Αυτές οι σαφείς αλλαγές είναι ο λόγος για το κινεζικό σεληνιακό ημερολόγιο μεταξύ πάρα πολλών άλλων.
Μετά υπάρχει η επίδρασή του στον πραγματικό κόσμο. Οι παλιρροϊκές αλλαγές ήταν ιστορικά ζωτικής σημασίας για οποιονδήποτε ζει στα παράκτια ύδατα. Δεδομένου του εμπορίου, της αλιείας και αμέτρητων άλλων χρήσεων. Ως εκ τούτου, η κατανόηση της σελήνης και του τρόπου με τον οποίο οι διάφορες φάσεις της επηρεάζουν τις παλίρροιες, είναι μια πρακτική αναγκαιότητα.
Βέβαια, η κατανόηση του γιατί και πώς το φεγγάρι κάνει ό,τι κάνει έχει διανύσει πολύ δρόμο. Ειδικά μετά την προσεδάφιση σε αυτό, αλλά ήταν πάντα μια από τις πιο σημαντικές πτυχές του ανθρώπινου πολιτισμού.
Στις μέρες μας όμως, εκτός αν είστε ψαράς, είναι επίσης μία από τις πιο άσκοπες περιπλοκές που μπορεί να βάλει κανείς σε ένα ρολόι.
Τώρα αυτό δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό. Από τη δεκαετία του 1970 με τον χαλαζία και πιο πρόσφατα με τα κινητά τηλέφωνα, το ρολόι χειρός είναι ένα παρωχημένο χρονόμετρο. Αλλά εξακολουθούμε να το αγαπάμε. Και αυτό χωρίς να αναφερθούμε στον στολισμό των metiers d’art. Μια ρεαλιστική χάραξη των ερειπίων της Καμπότζης δεν εγγυάται πιστοποίηση COSC.
Και όμως, στις μέρες μας είναι μια από τις πιο συνηθισμένες επιπλοκές που συναντάμε σε μια συγκεκριμένη κατηγορία ωρολογοποιών.
Ειδικά όταν μιλάμε για ρολόγια ενδυμασίας, και θα αναφερθούμε σε αυτό. Αλλά πριν η Patek Philippe βάλει την πρώτη φάση της σελήνης σε ρολόι χειρός. Γιατί φυσικά ήταν η Patek Philippe, η επιπλοκή αυτή είχε ήδη μια πλούσια μηχανική ιστορία.
Ένα από τα παλαιότερα γνωστά, ισχυρά παραδείγματα μηχανικής φάσης της σελήνης είναι ο μηχανισμός των Αντικυθήρων,.
Ο οποίος έγινε πρόσφατα διάσημος ως το τελευταίο McGuffin του Ιντιάνα Τζόουνς. Αν και δεν πρόκειται για κάποια χαρτογραφική μηχανή του χρόνου, είναι ένα κομμάτι καθαρής καινοτομίας που έχουμε συζητήσει στο παρελθόν. Πήραμε συνέντευξη από τον Ludwig Oeschlinn, τον δημιουργό του Ulysse Nardin Freak και τον άνθρωπο που κατάλαβε τι ήταν ο περιστρεφόμενος, διασωθείς μηχανισμός.
Πρόκειται για ένα μηχανικό ημερολόγιο και δείχνει μεταξύ άλλων την ακανόνιστη κίνηση της σελήνης γύρω από τη Γη.
Χρειάστηκαν μόνο μερικές χιλιετίες για να φτάσουν οι Ευρωπαίοι στην ιδέα. Στην εποχή της αναγέννησης τα αστρονομικά ρολόγια βρίσκονταν συχνά σε εκκλησίες και ορόσημα πόλεων. Αυτά τα ρολόγια ήταν μια ιστορική ιδιαιτερότητα για ένα γεγονός.
Αναπαριστούσαν τον ήλιο και τη σελήνη να κινούνται γύρω από τη Γη. Έπιασαν το κομμάτι της εξίσωσης που αφορούσε το φεγγάρι. Αλλά ανακαλύφθηκε ότι ήταν λίγο αμφίβολο όταν αρχίσαμε να εξετάζουμε πιο προσεκτικά το ηλιακό σύστημα.
Οι φάσεις της σελήνης επανεμφανίστηκαν με την τελική τους μορφή στη Γερμανία τη δεκαετία του 1700.
Έγινε πρότυπο η χρήση του ημικυκλικού χώρου πάνω από τα κατά τα άλλα ορθογώνια καντράν για την απεικόνιση του ενός μισού δίσκου με δύο φεγγάρια. Αυτό σήμαινε ότι ο δείκτης μετακινούνταν από τη νέα σελήνη στην πανσέληνο και πάλι πίσω. Πριν επανατοποθετηθεί καθώς ο δίσκος περιστρεφόταν.
Ήταν εμπνευσμένο, πραγματικά χρήσιμο (εκείνη την εποχή) και ίσως το πιο σημαντικό, ήταν απολύτως όμορφο.
Τους επόμενους αιώνες οι ωρολογοποιοί προσπαθούσαν να ξεπεράσουν ο ένας τον άλλον για να δημιουργήσουν πιο περίτεχνες φάσεις της σελήνης. Συχνά αποτελούσαν το σημαντικότερο σημείο του καντράν. Με χαρούμενα φεγγάρια, μελαγχολικά φεγγάρια, ασημένια, χρυσά ή ζωγραφισμένα φεγγάρια, υπερβολικά ή ανασχεδιασμένα φεγγάρια. Σε όλα τα σχήματα, μεγέθη και φόντα.
Κάποιοι έφερναν και άλλες αστρονομικές συνθέσεις. Αλλά η ίδια η φάση της σελήνης σύντομα έγινε μια από τις πιο δημοφιλείς προσθήκες σε ωραία ρολόγια.
Αυτό το είδος του διάκοσμου ωστόσο έρχεται σε μικρή αντίθεση με το πώς εξελίχθηκαν τα ρολόγια χειρός. Δηλαδή στα χαρακώματα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα ρολόγια όπως τα αντιλαμβανόμαστε σήμερα – όχι μικροσκοπικά, κοσμήματα αλά Breguet – ήταν χρηστικά και στιβαρά.
Αυτός είναι σε μεγάλο βαθμό ο λόγος για τον οποίο χρειάστηκε να φτάσει το 1925 για να το εισάγει η Patek Philippe στη συλλογή της με τη διάμετρο 97975.
Είναι ο μηχανισμός που βρίσκεται στο εσωτερικό του πρώτου ρολογιού χειρός με αέναο ημερολόγιο. Και είναι σε μεγάλο βαθμό ο λόγος για τον οποίο οι δύο περιπτώσεις είναι συνδεδεμένες στο μυαλό πολλών συλλεκτών.
Ίσως ο μεγαλύτερος αντίκτυπος προήλθε από το Rolex 8171 από το 1949. Άλλο ένα ημερολογιακό ρολόι, το 8171 τοποθέτησε τη φάση της σελήνης από μόνο του στις έξι η ώρα, καθιστώντας την κεντρικό σημείο του καντράν. Έκτοτε, σπάνια είναι η φάση της σελήνης που αναμειγνύει τη σύνθεση. Ακόμα και ο τρόπος λειτουργίας της σπάνια έχει αλλάξει έκτοτε.
Παρά τα υψηλά θέματά της, η φάση της σελήνης είναι στην πραγματικότητα μία από τις πιο εύκολες περιπτώσεις για την υλοποίηση περίπλοκης λειτουργίας, με την προϋπόθεση ότι το ρολόι σας διαθέτει ήδη ημερομηνία.
Το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να συνδέσετε τον τροχό της σελήνης με την ημερομηνία, η οποία θα την περιστρέφει λίγο μία φορά κάθε μέρα. Επειδή χρειάζεται ένας ολόκληρος μήνας για να κάνει μια περιστροφή, δεν είναι ένα κουδούνισμα που θα παρατηρήσετε. Είναι μια κομψή λύση και αρκετά ακριβής. Αυτό είναι το είδος της φάσης της σελήνης που θα χρησιμοποιεί το 99 τοις εκατό των ρολογιών. Αλλά δεν είναι το μοναδικό.
Πρόσφατα, η Christopher Ward παρουσίασε αυτό που αποκαλεί φάση της σελήνης σε αέναη κίνηση, με το εύστοχο όνομα C1 Moon Phase. Το επιτυγχάνουν αυτό συνδέοντας τη φάση της σελήνης ξεχωριστά με την ημερομηνία με μια μονάδα, έτσι ώστε να κινείται συνεχώς, αργά. Επίσης, διαχωρίζει την ημερομηνία και τη φάση της σελήνης, κάτι που χρειάζεστε για μια πραγματικά ακριβή λήψη της επιπλοκής.
Υπάρχουν επίσης εκδόσεις που χρησιμοποιούν φοβερές μεθόδους απεικόνισης, όπως το Hermes Arceau l’Heure de la Lune, το οποίο ξεφεύγει εντελώς από τα όρια και μετακινεί τα «καντράν» κατά μήκος των δεικτών της σελήνης, αντί για το αντίθετο.
Είναι μια από τις αγαπημένες μου εκδόσεις εκεί έξω. Ή υπάρχει το Ochs & Jnr Selene Nebra Moonphase, το οποίο στην πραγματικότητα αποτίει φόρο τιμής σε αυτό το πρώιμο ελληνικό αστρονομικό ρολόι – ταιριαστό καθώς δεν έχει σχεδιαστεί από κανέναν άλλον εκτός από τον Oeschlinn.
Ωστόσο, αν υπάρχει ένας ωρολογοποιός που δραστηριοποιείται σήμερα και αναγνωρίζεται ως ο μετρ της φάσης της σελήνης, αυτός είναι ο Andreas Strehler. Το Sauterelle à Lune Perpétuelle του κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ Γκίνες για την ακριβέστερη φάση της σελήνης.
Σε αριθμούς, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι θα είναι έξω κατά μία ημέρα κάθε 2,045 εκατομμύρια χρόνια (αν και από τότε που απονεμήθηκε το παγκόσμιο ρεκόρ το 2014, η βιομηχανία συνέχισε να βελτιώνει την ακρίβεια – δείτε το IWC Eternal Calendar).
Θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος από ολόκληρη την ιστορία των ρολογιών φάσεων της σελήνης – του ανθρώπου που χρησιμοποιεί τη σελήνη ως ημερολόγιο γενικά – μέχρι να χρειαστεί να προσαρμοστεί.
Πώς; Με ένα απίστευτα περίπλοκο σύνολο υπολογισμών και πατενταρισμένων λεπτών χειρισμών που είναι δύσκολο να κατανοήσουν οι έμπειροι ωρολογοποιοί. Πόσο μάλλον ένας ταπεινός συγγραφέας ρολογιών. Γιατί; Επειδή, παρόλο που οι φάσεις της σελήνης δεν είναι αυστηρά χρήσιμες, συνδέονται με πολλαπλές πτυχές του γιατί αγαπάμε τα ρολόγια.
Είναι όμορφες, εμπνευσμένες, υπέροχα περιττές- αξιοποιούν μια χιλιόχρονη γοητεία τόσο για τον νυχτερινό ουρανό όσο και για το πέρασμα του χρόνου.
Είναι μια από τις παλαιότερες επεμβάσεις στην ωρολογοποιία και, είτε πρόκειται για μια απλή προσθήκη στον τροχό της ημερομηνίας είτε για ένα εντυπωσιακό tour de force μαθηματικής εμμονής, είναι εδώ για να μείνουν για πολλές ακόμη χιλιετίες.
Του SAM KESSLER
Πηγή: oracleoftime.com
