Ξεκίνησα πολλές ξεναγήσεις λέει η Marion Fasl στην έκθεση Beautiful Creatures που είχα την επιμέλεια το 2021 στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Ρώτησα ομάδες με άτομα κάποιας νεαρής ηλικίας αν ήταν θαυμαστές της Taylor Swift. Αν και αυτή η ερώτηση μπορεί να την ακούει κανείς περίεργη για να ξεκινήσει μια περιήγηση για κοσμήματα. Όμως αφορούσε ένα από τα αγαπημένα μου κομμάτια στην έκθεση. Την καρφίτσα “Starfish Étoile de Mer” του Σαλβαδόρ Νταλί.
Το κόσμημα ανήκε αρχικά στη Rebekah Harkness, που όλοι οι Swifties γνωρίζουν ότι ήταν το θέμα του τραγουδιού της Taylor το 2020, “The Last Great American Dynasty”. Η Τέιλορ αναφέρει ακόμη και το όνομα του Νταλί στο τραγούδι. Την τραγουδίστρια γοήτευσε η κληρονόμος αφού αγόρασε το μεγαλοπρεπές σπίτι της στο Rhode Island με το όνομα Holiday House.
Τώρα το κόσμημα Dalí που ανήκει στη Rebekah Harkness και το αρχικό σχέδιο του κομματιού πουλάει σε ξεχωριστές παρτίδες ο οίκος Christie’s στη Νέα Υόρκη. Οι εκτιμήσεις είναι 1.000.000 έως 1.500.000 δολάρια και 40.000 έως 60.000 δολάρια αντίστοιχα.
Ο Νταλί βρισκόταν στο απόγειο της έμπνευσής του στο κόσμημα όταν σχεδίασε το Étoile de Mer γύρω στο 1950.
Είχε αρχίσει να ασχολείται με το αντικείμενο στα τέλη της δεκαετίας του 1930. Συνεργάστηκε σε μια συλλογή με τον Fulco di Verdura το 1941. Το 1949 άρχισε να ασχολείται πραγματικά σοβαρά με το αντικείμενο. Τότε προχώρησε σε συνεργασία με τον κατασκευαστή κοσμημάτων Carlos Alemany με έδρα τη Νέα Υόρκη.
Πολλά από τα κοσμήματα του Νταλί μετέτρεψαν τα υλικά σε οπτικά λογοπαίγνια. Η εξαιρετική καρφίτσα του η Ruby Lips είχε λευκά μαργαριτάρια για δντια. Η διαμαντένια και πλατινένια καρφίτσα Eye of Time του Dalí ήταν σετ με ένα διαμαντένιο μενταγιόν δάκρυ, ένα ρουμπίνι στο δακρυϊκό σάκο και ένα καντράν ρολογιού ζωγραφισμένο από τον καλλιτέχνη.
Το Étoile de Mer είναι πιο ψαγμένο στον σουρεαλισμό και την κατασκευή του από οποιαδήποτε από αυτές τις δύο γνωστές δημιουργίες.
Η απίστευτη ευελιξία των βραχιόνων της Étoile de Mer είναι αδύνατο να αποτυπωθεί σε μια μόνο εικόνα. Αν κοιτάξετε την εικόνα από τον οίκο Christie’s και την εικόνα από το μουσείο παραπάνω, μπορείτε να καταλάβετε τι εννοώ.
Το χρυσό πλαίσιο για τους βραχίονες με ρουμπίνια και διαμάντια του αστερία είναι σαν πλέγμα. Η Rebekah Harkness έπαιξε με αυτό το χαρακτηριστικό στον τρόπο που φόρεσε το κόσμημα. Το καρφίτσωσε στον ώμο της και άφησε τους βραχίονες να κρέμονται στο μπροστινό μέρος και στην πλάτη της. Μη με ρωτήσετε πώς κατάφερε να μείνει έτσι, γιατί δεν έχω ιδέα.
Σε τουλάχιστον μία επίσημη περίσταση η Ρεμπέκα φορούσε τον αστερία κολλημένο στο στήθος της. Το Bejeweled: Great Designers, Celebrity Style, είναι ένα βιβλίο που συνέγραψα με την Penny Proddow. Εκεί δημοσιεύσαμε μια εικόνα της που το φορούσε με αυτόν τον προκλητικό τρόπο, όπου φωτογραφήθηκε με τον Andy Warhol.
Το σχέδιο του Νταλί για το κόσμημα το δείχνει να είναι τυλιγμένο πάνω σε ένα χέρι. Αλλά απ’ όσο γνωρίζω δεν λειτούργησε ποτέ ένας μηχανισμός για να φορεθεί με αυτόν τον τρόπο. Το λιωμένο ρολόι σε έναν από τους βραχίονες του σχεδίου, είναι σαφές ότι δεν μπήκε ούτε στην τελική έκδοση του κοσμήματος.
Μία από τις σουρεαλιστικές λεπτομέρειες είναι τα χρυσά κλαδιά με σμαραγδένια φύλλα που ξεφυτρώνουν από τις πλευρές του αστερία.
Οι δύο μικρές καρφίτσες πεταλούδας με σμαράγδια και ζαφείρια και χρωματιστά διαμάντια είναι μια επίσης ξεχωριστή. Θα μπορούσαν να προσαρτηθούν στο ένα βραχίονα του αστερία ή να φορεθούν ξεχωριστά.
Αλλά η άγρια φύση ήταν λίγο δύσκολο να αφομοιωθεί από την ομάδα που έχει συνηθίσει να εργάζεται με επιστήμονες επιμελητές. Όμως συμβιβαστήκαμε και τοποθετήσαμε τις πεταλούδες λίγο πιο ψηλά και μακριά από τα θαλάσσια πλάσματα στη βιτρίνα με το νερό.
Ο Dalí είχε έντονες απόψεις για τα κοσμήματα που σχεδίαζε. Ένα από τα αγαπημένα μου λόγια του καλλιτέχνη δημοσιεύτηκε στον κατάλογο Dalí του 1954 “A Study of His Art-in-Jewels” έγραψε:
Τα κοσμήματα που θα βρείτε σε αυτό το βιβλίο δεν σχεδιάστηκαν για να αναπαύονται άψυχα σε ατσάλινα θησαυροφυλάκια. Δημιουργήθηκαν για να ευχαριστήσουν το μάτι, να εξυψώσουν το πνεύμα, να εξάψουν τη φαντασία, να εκφράσουν πεποιθήσεις.
Το “Etoile de Mer” του Νταλί σίγουρα τα κατάφερε σε όλα τα σημεία όταν βρέθηκε στη συλλογή της Rebekah Harkness. Αισθάνομαι πολύ προνομιούχος που είχα την ευκαιρία να το δω όταν εκτίθετο στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.
Πηγή: theadventurine.com